معرفی سازمان جهانی مالكیت فكری

مقدمه

 پیدایش سازمان جهانی دارائی فكری به رویدادی در سال 1873 باز می‌گردد. در این سال نمایشگاهی تحت     عنوان نمایشگاه بین‌المللی مبتكرین در وین برگزار گردید. اغلب مدعوین این نمایشگاه را به دلیل ”سرقت افكار“ و عدم احترام به اموال معنوی تحریم نمودند. در پی تلاشهای صاحب‌نظران ده سال بعد كنوانسیون پاریس در سال 1883  برای حمایت از دارائی فكری برپا گردید و كشورهای عضو برای انجام وظایف، اداره بین‌المللی ایجاد نمودند.   در سال 1886 كنفرانس برن با هدف حمایت از آثار ادبی و هنری پا به عرصه ظهور گذاشت و اداره‌ای نیز برای انجام امور اداری آن ایجاد گردید. اداره‌های كنفرانس برن و پاریس در سال 1893 ادغام و اداره بین‌المللی متحد به منظور حمایت از دارائی فكری ایجاد گردید. در سال 1967 كنوانسیونی به نام تاسیس سازمان جهانی دارائی فكری در استكهلم با هدف ایجاد هماهنگی بین این دو اداره و توسعه ایزار لازم برای انطباق و روزآمد نمودن آنها تشكیل    گردید و در سال 1970 با نام WIPO آغاز به كار نمود. در سال 1974 این سازمان به عنوان یكی از شانزده آژانس وابسته به سازمان ملل معرفی گردید تا بتواند فعالیتهای دارائی فكری را ارتقاء بخشد و انتقال تكنولوژی را به كشورهای در حال پیشرفت تسهیل نماید و بدینوسیله توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را ایجاد نماید.

طبق ماده 27 منشور حقوق بشر سازمان ملل (حق دارائی فكری) افراد از حمایت منافع مادی و معنوی حاصل از تولیدات علمی، ادبی و هنری بهرمند می‌گردند. در دارائی فكری نیز مانند دیگر حقوق مالكیت، خالق یا مالك پروانه ثبت اختراع، نشان تجاری، و حق چاپ و تكثیر از منافع اثر یا سرمایه خود بهره‌مند می گردد.

  اهداف سازمان WIPO

بر اساس ماده 3 كنوانسیون استكهلم اهداف این سازمان عبارتند از:
1- ارتقاء حمایت از دارائی فكری در جهان از طریق همكاری های متقابل دولت ها و WIPO با سازمانهای مشابه بین‌المللی
2- ایجاد هماهنگی و حصول اطمینان از همكاری های اجرایی اتحادیه‌های پاریس و برن
 
درمورد هدف اول:
1- WIPOكشورهای عضو را برای انعقاد معاهدات جدید بین‌المللی تشویق می‌نماید.
2- قوانین ملی مربوط به دارائی فكری را تصحیح می‌نماید.
3- به كشورهای در حال توسعه كمكهای فنی می‌نماید.
4- اطلاعات مربوطه را جمع‌آوری و اشاعه می‌نماید.
5- خدماتی جهت تسهیل دریافت حمایت از اختراعات، نشان تجاری و طراحی‌های صنعتی برای كشورهای نیازمند ارائه می‌كند.
6- بین كشورهای عضو هماهنگی و همكاری ایجاد می‌نماید.
 
در مورد هدف دوم: 

سازمان WIPO مركزیت اجرا و هدایت اتحادیه‌های دارائی فكری را در دبیرخانه بین‌المللی خود در ژنف انجام می‌دهد و از طریق ارگانهای مختلف بر این امر نظارت می‌نماید و نیز محوریت مسائل اقتصادی برای كشورهای عضو را نیز بر عهده دارد.

 
سازمان WIPO

طبق ماده چهار كنوانسیون استكهلم وظایف این سازمان اینگونه تعریف شده است:
·       طراحی و توسعه ابزارای لازم برای افزایش كارایی و اثر‌بخشی فرایند حمایت از دارائی فكری در دنیا و كمك به تصویب قوانین ملی در این زمینه
·       نظارت بروظایف اجرایی اتحادیه‌های برن، پاریس و اتحادیه‌های وابسته
·       همكاری در ایجاد و تشویق و حمایت از اجرای توافقنامه‌های بین‌المللی در حمایت از دارائی فكری
·       مساعدتهای قانونی و فنی در مورد دارائی فكری به كشورهای عضو
·       ارائه خدمات و فعالیتهای مقتضی در جهت تسهیل حمایت از دارائی فكری و تدارك امكان ثبت بین‌المللی آنها

 
اركان و ساختار WIPO

  سازمان WIPO دارای دو ركن اساسی است:
·       مالكیت صنعتی (اختراعات، نشان تجاری، طراحی صنعتی)
·       حق تألیف در آثار ادبی، موسیقی، هنری، عكاسی و زمینه‌های صوتی– تصویری
 
  همچنین این سازمان دارای چهار پیكر اصلی می‌باشد:
 
1- مجمع عمومی (كلیه كشورهای عضو WIPO و نیز اتحادیه برن و پاریس)
2- كنفرانس شامل كلیه كشورهای عضو WIPO
3- كمیته همكاری (شامل 68 عضو از مجمع عمومی، كنفرانس و سوئیس)
4- دبیرخانه بین‌المللی
 
    مجمع عمومی و كنفرانس هر دو سال یكبار به صورت جلسات عمومی نشست دارد و كمیته همكاری سالانه یكبار تشكیل جلسه می‌دهد. كلیه این چهار ركن تحت نظر دبیر كل و با آرای مجمع عمومی تعیین می‌گردد.
    عضویت در WIPO برای كلیه كشورهای عضو اتحادیه‌های برن و پاریس آزاد است و نیز برای اعضای سازمان ملل، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دادگاه بین‌المللی عدالت و نیز دعوت مجمع عمومی برای عضویت.

 
دبیر خانه WIPO

    این اداره در واقع دبیرخانه سازمان WIPO و اتحادیه‌های وابسته می‌باشد كه توسط معاهدات پاریس، برن، مادرید، پروتكل مادرید، توافق لیسبون، هایگ، استراسبورگ، نیس، لوكارنو، وین و معاهده بواپست ایجاد شده است. این اداره تحت نظر اعضای مجمع عمومی و كنفرانس اداره می‌گردد و مدیریت آن بر عهده دبیركل WIPO می‌باشد.

 
وظایف دبیر خانه

    انتشار ماهنامه (انگلیسی و فرانسه) مالكیت صنعتی و حق چاپ و تألیف INDUSTRIAL PROPERTY & COPYRIGHT شامل اطلاعات اعضاء جدید و اتحادیه‌های وابسته و فعالیت حوزه‌های مختلف آنها

 ارائه خدمات چهارگانه ثبت بین‌المللی:

1- اداره PATENT CORPORATION TREATY(1978) با وظایف:

دسته‌بندی درخواستهای بین‌المللی ثبت به شكل كاغذی و دیسك فشرده
نگهداری نسخه‌های موثق و اصلی تقاضانامه‌ها
چاپ هفته نامه PCT
چاپ دوره‌ای راهنمای درخواست‌كنندگان PCT
برقراری تماس لازم با درخواست‌كنندگان برای طبقه‌بندی درخواستهای ثبت اختراع ملی یا منطقه‌ای و تماس با مسؤلان تكمیل‌كننده تقاضانامه‌ها و جستجوكنندگان آزمونهای ابتدائی
ایجاد نشست كمیته‌های بین دولتها برای ایجاد هماهنگی‌های پایدار بین اداره‌ها و افراد مسؤل ثبت در سطح بین‌المللی

 
2- دپارتمان ثبت بین‌المللی نشان تجاری (1893)

دارای وظایف چاپ و انتشار بولتن (انگلیس و فرانسه) هر دو هفته یكبار به نام     WIPO GAZETTE OF INTERNATIONAL MARKS شامل اطلاعات ثبت نشانهای جدید تجاری، تغییرات ثبت (انتقال قانونی، فسخ و محدودكردن كالاها) و تمدید ثبت طب معاهده مادرید
انتشار دیسك فشرده برای اطلاعات كتابشناختی و ترسیمی كلیه نشانهای تجاری بین‌المللی
 
3- دپارتمان ودیعه‌سپاری بین‌المللی (نمونه‌های) طرحهای صنعتی (1928) با وظایف چاپ بولتن ماهانه (فرانسه و انگلیسی)، نشر ودیعه‌های جدید و تغییرات ایجاد شده در ودیعه‌سپاریهای پیشین
 
4- دپارتمان خدمات ثبت بین‌الملل القاب اصیل (1928) ORIGIN APPELATIONS OF با وظایف چاپ بولتن ماهانه ( فرانسه ) شامل ثبت القاب و اسامی جدید
 
منابع مالی دبیرخانه بین‌المللی
    این منابع از طریق مشاركت اعضاء (14%) شامل اعضاء اتحادیه‌های برن و پاریس و نیز كنفرانس WIPO و همچنین كارمزدهای پرداختی كاربران خصوصی ثبت بین‌الملل (80%) و 6% باقیمانده از طریق فروش خدمات حقوقی، فنی، انتشارات و هدایا و كمكهای اعطایی سازمانهای بین‌المللی تأمین می‌گردد.
 
اتحادیه‌های وابسته به WIPO در زمینه مالكیت صنعتی
این اتحادیه ها عبارتند از:

1- معاهده پاریس (حمایت از مالكیت صنعتی در اشكال اختراع، نشان تجاری، طراحی صنعتی، طرح مفید، و شاخصهای جغرافیایی و نیز جلوگیری از رقابت غیرعادلانه) سال 1883
2- معاهده مادرید (جلوگیری از منابع جعلی و دروغین كالاها و خدمات) سال1891
3- اتحادیه مادرید (ثبت بین‌المللی نشان تجاری) سال1891
4- اتحادیه هایگ (ودیعه سپاری بین‌المللی طرحهای صنعتی) سال 1925
5- اتحادیه نیس (طبقه‌بندی بین‌المللی كالاها و خدمات برای ثبت نشان تجاری سال1957
6- اتحادیه لیسبون (حمایت از القاب اصیل و ثبت بین‌المللی آنها) سال 1968
7- اتحادیه لوكارنو ( ایجاد طبقه‌بندی بین‌المللی طراحی صنعتی) سال 1968
8- اتحادیه (PATENT CORPORATION TREATY) همكاری برای طبقه‌بندی، جستجو و آزمون درخواستهای بین‌المللی برای حمایت از اختراعات سال 1970
9- اتحادیه آی.پی.سی INTERNATIONAL PATENT CLASSIFICATION (ایجاد هماهنگی و یكپارچگی طبقه‌بندی اختراعات) سال 1971
10-  اتحادیه وین (تأسیس طبقه‌بندی بین‌المللی برای اجزای ترسیمی نشانه‌های تجاری) 1973
11- اتحادیه بوداپست (شناسایی بین‌المللی ذخائر میكروارگانیسم‌ها برای مقاصد ثبت پتنت) 1977
12- معاهده نایروبی (محافظت از سمبل المپیك در برابر سوء استفاده‌های تجاری ) 1981
13- معاهده قانون نشانهای تجاری (TRADEMARK LAW TREATY) (ساده كردن تشریفات ثبت نشان تجاری) 1994
 
اتحادیه‌های وابسته WIPO در زمینه حق چاپ و تکثیر

1- اتحادیه برن (حمایت از آثار ادبی و هنری) 1886
2- معاهده حق تألیف وایپو (WCT)، (حمایت از حقوق ویژه آثار ویژه) 1996
3- معاهده اجرای گرامافونی (WPPT) (حمایت از حقوق هنرمندان در اجرای زنده صوتی گرامافون) 1996
4- كنوانسیون رم (حمایت از اجرا و تولیدكنندگان گرامافون و سازمانهای پخش و اشاعه آنها تحت مدیریت یونسكو و سازمان بین‌المللی كار) 1925
5- كنوانسیون ژنو (حمایت از تولیدكنندگان گرامافون در برابر تكثیر غیرمجاز) 1971
6- كنوانسیون بروكسل (توزیع انتقالی سیگنالهای حاوی برنامه از طریق ماهواره) 1974

 
فعالیتهای سازمان WIPO در ارتباط با مالکیت فكری كشورهای در حال توسعه

- استفاده بهینه از دارائی فكری برای تشویق فعالیتهای خلاق ملی، تسهیل دست‌یابی به فنآوری كشورهای دیگر
- استفاده از آثار ادبی و هنری با منشاء خارجی
- سازماندهی برای دسترسی آسانتر به اطلاعات علمی و فنی میلیونها پروانه ثبت اختراع
 
سازمانWIPOدر ارتباط با مالكیت صنعتی در كشورهای در حال توسعه دارای فعالیتهای زیر می‌باشد:
 
- بهبود شرایط دست‌یابی به فنآوری خارجی اختراعات
- افزایش رقابت‌پذیری در تجارت بین‌المللی از طریق حمایت بهتر از نشان خدماتی و تجاری و استفاده بهینه از آنها در بازرگانی
- تسهیل دسترسی به اطلاعات فنآوری در مدارك ثبت اختراعات و اشاعه آنها به كاربران بالقوه
- مساعدت در ایجاد ، تجهیز و مدرنیزه نمودن ادارات مالكیت صنعتی این كشورها
- مشاوره حقوقی برای تهیه پیش‌نویس قوانین مورد نیاز و ترجمه به زبانهای دیگر
 
برای نیل به امور فوق لازم است كشورهای در حال توسعه قوانین ملی خود را در مورد مالكیت صنعتی تنظیم نمایند و مؤسسات دولتی را در این زمینه تقویت نموده و به معاهدات بین‌المللی عمل نمایند. در این راه WIPO خدمات مشاوره و آموزش، تجهیز مدارك، مستندات و لوازم لازم را از طریق آكادمیWIPO ارائه می‌نماید كه منابع مالی این آموزشها توسط WIPO یا كشورهای اعطاكننده كمك مالی، اداره ثبت اختراعات اروپا و یا برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) تأمین می‌گردد.

 
الزامات و امتیازات عضویت در WIPO

از عمده‌ترین شرایط و الزامات اعضاء ارائه شواهد و مدارك لازم و كافی مبنی بر تعهد كشور عضو به رعایت حقوق دارائی فكری می‌باشد. كلیه كشورهای عضو WIPO موظفند در چارچوب مالكیت معنوی با اتباع سایر كشورهای عضو نیز مانند اتباع خود عمل نمایند و كلیه امتیازات قانونی و حقوقی اتباع خد در زمینه مالكیت صنعتی اتباع خود را به اتباع سایر كشورهای عضو اعطاء نمایند.

اعضاء همچنین موظفند تا سازمانی تحت عنوان اداره مالكیت صنعتی (یا نام مشابه) ایجاد نمایند و این اداره موظف است زمینه اجرای مفاد كنوانسیونهای مرتبط اعم از پذیرش درخواستهای بین‌المللی ثبت، بررسی صحت صدرو گواهینامه و اوراق مربوطه، انتشار موضوع در نشریه رسمی و اداری، پیگیری و پاسخ‌دهی تقاضا‌نامه‌های اتباع سایر كشورهای عضو و ایجاد بانك اطلاعاتی مربوط به مالكیت صنعتی را فراهم نماید.
 
در زمینه امتیازات عضویت در WIPO می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- كاهش هزینه‌های ثبت
- برخورداری از همكاری سازمانهای وابسته در كلیه كشورهای عضو به منظور اعلام اختراعات، نشان تجاری و كلیه دارائیهای معنوی مخترعین، مبتكرین صاحبان فعالیتهای تجاری ونیز صاحبان آثار فكری كشور
- دسترسی به بانكهای اطلاعاتی WIPO و بانكهای مشابه كشورهای عضو در زمینه دارائی فكری
- برخورداری از خدمات مركز داوری و حل اختلافات WIPO
- استفاده از خدمات مركز آكادمی جهانی WIPO
- همكاری نظام قضائی كشورهای عضو در جلوگیری از سوء استفاده از حقوق مالكیت معنوی
- همكاری گمرك كشورهای عضو در جلوگیری از سوء استفاده سایر كشورها از اختراعات، نشان تجاری و اسامی جغرافیایی
- برخورداری از خدمات مشاوره‌ای و مطالعاتی در زمینه ساختار، تدوین مقررات و آئین‌نامه‌های اجرائی ادارجات دارائی فكری كشور
- برخورداری از خدمات و كمكهای سازمان WIPO در زمینه تجهیز و مدرنیزه كردن ادارجات ثبت كشورهای عضو
 در حال حاصر طبق آمار سال 2000 این سازمان بالغ بر 90% از كشورهای جهان را در عضویت خود دارد كه 177 كشور دنیا را پوشش می دهد.

منبع :

دانشگاه شیراز ، سازمان جهانی ما لكیت فكری |

شورای بررسی مالكیت فكری |   نمودار تشكیلاتی 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

: مرتبه